نویسنده: عبدالواحد واحدنظری
براساس گزارش تازه صندوق پشتیبانی از کودکان سازمان ملل متحد یونیسف نزدیک به چهار میلیون کودک در افغانستان از آموزش محروم‌اند، این آمار تکان‌دهنده نه‌تنها وضعیت نگران‌کننده کودکان در کشور را بازتاب می‌دهد، بلکه چالشی جدی برای آینده جامعه و توسعه پایدار افغانستان به‌شمار می‌رود، دلیل‌ها گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی در عقب‌ماندن این نسل از آموزش چیست؟
دلایل محرومیت کودکان از تحصیل
۱. فقر اقتصادی:
بسیاری از خانواده‌ها در افغانستان به دلیل فقر شدید توانایی فرستادن فرزندان خود به مکتب را ندارند. کودکان به جای آموزش به کار در بازار گماشته می‌شوند انها به کار ها شاغه در شهرها کابل مشغول هستند،از آب فروشی در شهر تا انتقال اموال سنگین.
۲. نبود مراکز آموزشی در مناطق دوردست
در ولسوالی‌ها و روستاهای دورافتاده، مکتب‌ها کافی وجود ندارد، نبود زیرساخت‌های آموزشی و فاصله زیاد میان خانه و مکتب باعث می‌شود بسیاری از کودکان از تحصیل باز بمانند، کودکان که برای اموزیشی در روستاهای اقدام میکند باید ساعت ها پیاده روی نماید تا به مراکزی اموزیشی برسند.
۳. جنگ و ناامنی
دهه‌ها جنگ و خشونت در افغانستان باعث آوارگی، از بین رفتن خانواده‌ها و تخریب مراکز آموزشی شده است. بسیاری از کودکان در این جنگ ها یتیم و بی‌سرپرست شده‌اند و دیگر محیطی و حامی برای آموزش ندارند.
۴. نبود حکومت پاسخ‌گو و عدم سرمایه‌گذاری بالای کودکان
دولت‌های افغانستان در سال‌های گذشته نتوانسته‌اند، از زمان امان الله خان تاکنون برای آموزش کودکان سرمایه‌گذاری مؤثر انجام نشده است. نبود برنامه‌ریزی منظم، فساد اداری و بی‌توجهی به حقوق کودک سیستم آموزشی کشور را تضعیف کرده است.
۵. بی‌سوادی والدین
در بسیاری از خانواده‌ها، پدران و مادران خود بی‌سواد هستند و ارزش آموزش را درک نمی‌کنند،و همچنان کودکان باید از طرف خانواده برثی شود در نتیجه، کودکان نیز از حمایت خانوادگی برای ادامه تحصیل محروم‌اند.
راه‌حل‌ها برای بهبود وضعیت
۱. نیاز به یک دولت پاسخ‌گو و متعهد به آموزش کودکان
نیاز است که یک حکومت بااراده و ملی، سرمایه‌گذاری جدی روی آموزش و پرورش را در دستور کار قرار دهد، آموزش باید به‌عنوان اولویت ملی تعریف شود، به کودکان کارگر معاش تعین شود، و انها به مراکز اموزیشی سپرده شود.
۲. افزایش مراکز آموزشی در مناطق دورافتاده
ساخت مکتب‌ها، کورس‌ها، در روستاها، قریه و تأمین امکانات آموزشی و استخدام معلمان محلی میتواند کودکان محروم از آموزش را به آموزش بازگرداند.
۳. افزایش سطح سواد والدین
برگزاری برنامه‌های سوادآموزی برای بزرگ‌سالان به‌ویژه در مناطق محروم، موجب آگاهی خانواده‌ها از اهمیت تحصیل می‌شود و فضای حمایتی برای آموزش کودکان ایجاد میکند، کودکان که فامیل شان با سواد باشد میتواند ار درسها فرزندان خود برسی کند.
محرومیت چهار میلیون کودک از آموزش در افغانستان تنها یک آمار نیست بلکه فریادی است برای توجه جدی به وضعیت نسل آینده، بدون آموزش، صلح، ثبات و توسعه در کشور ممکن نیست. اکنون زمان آن است که دولت، نهادهای بین‌المللی، جامعه مدنی و خانواده‌ها باهم برای فراهم‌سازی شرایط آموزشی عادلانه و فراگیر تلاش کنند. آینده افغانستان در گرو کتاب، قلم و فرصت برابر برای هر کودک است، کودکان اینده سازان کشور هستن باید بالای انها سرمایه گذاری شود.
